คำนาม หมายถึง คำที่ใช้เรียกชื่อ คน สัตว์ พืช สิ่งของ สถานที่ สภาพ อาการ ลักษณะ ทั้งที่เป็นสิ่งมีชีวิต หรือสิ่งไม่มีชีวิต ทั้งที่เป็นรูปธรรม และนามธรรม เช่นคำว่า คน ปลา ตะกร้า ไก่ ประเทศไทย จังหวัดพะเยา  การศึกษา ความดี ความงาม กอไผ่ กรรมกร ฝูง ตัว เป็นต้น

ชนิดของคำนาม
          คำนามแบ่งออกเป็น ๕ ชนิด ดังนี้
          ๑. สามานยนาม หรือเรียกว่า คำนามทั่วไป คือ คำนามที่เป็นชื่อทั่วๆ ไป เป็นคำเรียกสิ่งต่างๆ โดยทั่วไปไม่ชี้เฉพาะเจาะจง เช่น ปลา ผีเสื้อ คน สุนัข วัด ต้นไม้ บ้าน หนังสือ ปากกา ข้าวโพด  โรงเรียน เป็นต้น

 
          ๒. วิสามานยนาม หรือเรียกว่า คำนามเฉพาะ คือ คำนามที่ใช้เรียกชื่อเฉาะของคน สัตว์ หรือสถานที่ เป็นคำเรียนเจาะจงลงไปว่า เป็นใครหรือเป็นอะไร เช่น โรงเรียนเชียงคำวิทยาคม เด็กชายชินจัง จังหวัดพะเยา วัดท่าหลวง ปลานิล  วันจันทร์ เดือนมกราคม เป็นต้น

          ๓. สมุหนาม คือ คำนามที่ทำหน้าที่แสดงหมวดหมู่ของคำนามทั่วไป และคำนามเฉพาะ เช่น ฝูงผึ้ง กอไผ่ คณะนักทัศนาจร บริษัท พวกกรรมกร เป็นต้น
          ๔. ลักษณะนาม คือ เป็นคำนามที่บอกลักษณะของคำนาม เพื่อแสดงรูปลักษณะ ขนาด ปริมาณ ของคำนามนั้นนั้นให้ชัดเจน เช่น บ้าน ๔ หลัง โต๊ะ ๕ ตัว คำว่า หลัง และ ตัว เป็นลักษณะนาม                   

         ๕. อาการนาม คือ คำนามที่เป็นชื่อกริยาอาการ เป็นสิ่งที่เป็นนามธรรม ไม่มีรูปร่าง มักมีคำว่า "การ" และ "ความ" นำหน้า เช่น การกิน การเดิน การพูด การอ่าน การเขียน ความรัก ความดี ความคิด ความฝัน    เป็นต้น

หน้าที่ของคำนาม มีดังนี้คือ
          ๑. ทำหน้าที่เป็นประธานของประโยค เช่น
                    - ประกอบชอบอ่านหนังสือ

                    - ตำรวจจับผู้ร้าย

          ๒. ทำหน้าที่เป็นกรรมหรือผู้ถูกกระทำ เช่น
                    - วารีอ่านจดหมาย

                    - พ่อตีสุนัข
          ๓. ทำหน้าที่ขยายนาม เพื่อทำให้นามที่ถูกขยายชัดเจนขึ้น เช่น
                    - สมศรีเป็นข้าราชการครู

                    - นายสมศักดิ์ทนายความฟ้องนายปัญญาพ่อค้า
          ๔.ทำหน้าที่เป็นส่วนสมบูรณ์หรือส่วนเติมเต็ม เช่น
                    - ศรรามเป็นทหาร

                   - เขาเป็นตำรวจแต่น้องสาวเป็นพยาบาล
         ๕. ใช้ตามหลังคำบุพบทเพื่อทำหน้าที่บอกสถานที่ หรือขยายกริยาให้มีเนื้อความบอกสถานที่ชัดเจนขี้น เช่น
                   - คุณแม่ของเด็กหญิงสายฝนเป็นครู

                   - นักเรียนไปโรงเรียน
          ๖. ใช้บอกเวลาโดยขยายคำกริยาหรือคำนามอื่น เช่น
                    - คุณพ่อจะไปเชียงใหม่วันเสาร์

                   - เขาชอบมาตอนกลางวัน
          ๗. ใช้เป็นคำเรียกขานได้ เช่น
                    - น้ำฝน ช่วยหยิบปากกาให้ครูทีซิ

                   - ตำรวจ ช่วยฉันด้วย





          คำสรรพนาม หมายถึง คำที่ใช้แทนคำนามที่กล่าวถึงมาแล้ว เพื่อจะได้ไม่ต้องกล่าวคำนามนั้นซ้ำอีก เช่นคำว่า ฉัน เรา ดิฉัน กระผม คุณ ท่าน ใต้เท้า เขา มัน สิ่งใด ผู้ใด นี่ นั่น อะไร ใคร บ้าง เป็นต้น
ชนิดของคำสรรพนาม          

          คำสรรพนามแบ่งออกเป็น ๖ ชนิด ดังนี้
                   ๑. บุรษสรรพนาม คือ คำ สรรพนามที่ใช้แทนผู้พูด แบ่งเป็นชนิดย่อยได้ 3 ชนิด คือ
                             ๑.๑ สรรพนามบุรุษที่ ๑ ใช้แทนตัวผู้พูด เช่น ผม ฉัน ดิฉัน กระผม ข้าพเจ้า  เรา ข้าพระพุทธเจ้า อาตมา หม่อมฉัน เกล้ากระหม่อม
                             ๑.๒ สรรพนามบุรุษที่ ๒ ใช้แทนผู้ฟัง หรือผู้ที่เราพูดด้วย เช่น คุณ เธอ ใต้เท้า ท่าน ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ฝ่าพระบาท พระคุณเจ้า
                             ๑.๓ สรรพนามบุรุษที่ ๓ ใช้แทนผู้ที่กล่าวถึง เขา มัน ท่าน พระองค์
                   ๒. ประพันธสรรพนาม คือ คำสรรพนามที่ใช้แทนคำนามและใช้เชื่อมประโยคทำหน้าที่เชื่อมประโยคให้มีความสัมพันธ์กัน ได้แก่คำว่า ที่ ซึ่ง อัน ผู้
                   ๓. นิยมสรรพนาม คือ สรรพนามที่ใช้แทนนามชี้เฉพาะเจาะจงหรือบอกกำหนดความให้ผู้พูดกับผู้ฟังเข้าใจกัน ได้แก่คำว่า นี่ นั่น โน่น
                   ๔. อนิยมสรรนาม คือ สรรพนามใช้แทนนามบอกความไม่ชี้เฉพาะเจาะจงที่แน่นอนลงไป ได้แก่คำว่า อะไร ใคร ไหน ได บางครั้งก็เป็นคำซ้ำๆ เช่น ใครๆ อะไรๆ ไหนๆ
                   ๕. วิภาคสรรพนาม คือ สรรพนามที่ใช้แทนคำนาม ซึ่งแสดงให้เห็นว่านามนั้นจำแนกออกเป็นหลายส่วน ได้แก่คำว่า ต่าง บ้าง กัน เช่น
                             - นักเรียน"บ้าง"เรียน"บ้าง"เล่น

                             - นักเรียน"ต่าง"ก็อ่านหนังสือ

                   ๖. ปฤจฉาสรรพนาม คือ สรรพนามที่ใช้แทนนามที่เป็นคำถาม ได้แก่คำว่า อะไร ใคร ไหน ผู้ใด สิ่งใด ผู้ใด ฯลฯ เช่น
                             - "ใคร" ทำแก้วแตก

                             - เขาไปที่ "ไหน"

          หน้าที่ของคำสรรพนาม มีดังนี้คีอ
                   ๑. เป็นประธานของประโยค เช่น
                             - "เขา"ไปโรงเรียน

                             - "ใคร"ทำดินสอตกอยู่บนพื้น
                   ๒. ทำหน้าที่เป็นกรรมของประโยค (ผู้ถูกกระทำ) เช่น
                             - ครูจะตี"เธอ"ถ้าเธอไม่ทำการบ้าน

                             - คุณช่วยเอา"นี่"ไปเก็บได้ไหม
                   ๓. ทำหน้าที่เป็นส่วนเติมเต็มหรือส่วนสมบูรณ์ เช่น
                             - กำนันคนใหม่ของตำบลนี้คือ"เขา"นั่นเอง

                             - เขาเป็น"ใคร"
                   ๔. ใช้เชื่อมประโยคในประโยคความซ้อน เช่น
                             - ครูชมเชยนักเรียน"ที่"ขยัน
                   ๕. ทำหน้าที่ขยายนามที่ทำหน้าที่เป็นประธานหรือกรรมของประโยค เพื่อเน้นการแสดงความรู้สึกของผู้พูด จะวางหลังคำนาม เช่น
                             - คุณครู"ท่าน"ไม่พอใจที่เราไม่ตั้งใจเรียน 
                            - ฉันแวะไปเยี่ยมคุณปู่"ท่าน"มา





          คำกริยา หมายถึง คำแสดงอาการ การกระทำ หรือบอกสภาพของคำนามหรือคำสรรพนาม เพื่อให้ได้ความ เช่นคำว่า กิน เดิน นั่ง นอน เล่น จับ เขียน อ่าน เป็น คือ ถูก คล้าย เป็นต้น

ชนิดของคำกริยา
          แบ่งเป็น ๕ ชนิด
          ๑. อกรรมกริยา คือ คำกริยาที่ไม่ต้องมีกรรมมารับก็ได้ความสมบูรณ์ เข้าใจได้ เช่น
                   - เขา "ยืน" อยู่

                   - น้อง "นอน"

          ๒. สกรรมกริยา คือ คำกริยาที่ต้องมีกรรมมารับ เพราะคำกริยานี้ไม่มีความสมบูรณ์ในตัวเอง เช่น
                   - น้อง "กิน" ผลไม้ (ข้าวเป็นกรรมที่มารับคำว่ากิน)

 
                   - เขา "เห็น" นก (นกเป็นกรรมที่มารับคำว่าเห็น)
          ๓. วิกตรรถกริยา คือ คำกริยาที่ไม่มีความหมายในตัวเอง ใช้ตามลำพังแล้วไม่ได้ความ ต้องมีคำอื่นมาประกอบจึงจะได้ความ คำกริยาพวกนี้คือ เป็น เหมือน คล้าย เท่า คือ เช่น
                   - เขา "เป็น" นักเรียน

                   - เขา"คือ"ครูของฉันเอง
          ๔. กริยานุเคราะห์ คือ คำกริยาที่ทำหน้าที่ช่วยคำกริยาสำคัญในประโยคให้มีความหมายชัดเจนขึ้น ได้แก่คำว่า จง กำลัง จะ ย่อม คง ยัง ถูก นะ เถอะ เทอญ ฯลฯ เช่น
                   - นายดำ "จะ" ไปโรงเรียน

                   - เขา "ถูก" ตี
          ๕. กริยาสภาวมาลา คือ คำกริยาที่ทำหน้าที่เป็นคำนามจะเป็นประธาน กรรม หรือบทขยายของประโยคก็ได้ เช่น
                    - "นอน" หลับเป็นการพักผ่อนที่ดี (นอน เป็นคำกริยาที่เป็นประธานของประโยค)
                    - ฉันชอบไป "เที่ยว" กับเธอ (เที่ยว เป็นคำกริยาที่เป็นกรรมของประโยค)

หน้าที่ของคำกริยามีดังนี้คือ
          ๑. ทำหน้าที่เป็นตัวแสดงในภาคแสดงของประโยค เช่น
                   - ขนมวางอยู่บนโต๊ะ

                   - นักเรียนอ่านหนังสือทุกวัน
          ๒. ทำหน้าที่ขยายคำนาม เช่น
                    - วันเดินทางของเขาคือวันพรุ่งนี้ ("เดินทาง" เป็นคำกริยาที่ไปขยายคำนาม "วัน")
          ๓. ทำหน้าที่ขยายกริยา เช่น
                   - เด็กคนนั้นนั่งดูนก ("ดู" เป็นคำกริยาที่ไปขยายคำกริยา "นั่ง")
          ๔. ทำหน้าที่เหมือนคำนาม เช่น  
          - ออกกำลังกายทุกวันทำให้ร่างกายแข็งแรง ("ออกกำลังกาย" เป็นคำกริยา ทำหน้าที่เป็นประธานของประโยค)
          - เด็กชอบเดินเร็วๆ ("เดิน" เป็นคำกริยา ทำหน้าที่เป็นกรรมของประโยค)
 

          คำวิเศษณ์ หมายถึง คำที่ใช้ประกอบหรือขยายคำนาม สรรพนาม คำกริยา หรือคำวิเศษณ์ เพื่อให้ได้ใจความชัดเจนและละเอียดมากขึ้น เช่น
                    - คนอ้วนกินจุ
("อ้วน" เป็นคำวิเศษณ์ที่ขยายคำนาม "คน" "จุ" เป็นคำวิเศษณ์ที่ขยายคำกริยา "กิน"
                    - เขาร้องเพลงได้ไพเราะ ("ไพเราะ" เป็นคำวิเศษณ์ที่ขยายคำกริยา "ร้องเพลง")
                   - เขาร้องเพลงได้ไพเราะมาก ("มาก" เป็นคำวิเศษณ์ที่ขยายคำวิเศษณ์ "ไพเราะ")
ชนิดของคำวิเศษณ์
          คำวิเศษณ์แบ่งออกเป็น ๑๐ ชนิด ดังนี้
          ๑. ลักษณะวิเศษณ์ คือ คำวิเศษณ์ที่บอกลักษณะต่างๆ เช่น บอกชนิด สี ขนาด สัณฐาน กลิ่น รส บอกความรู้สึก เช่น ดี ชั่ว ใหญ่ ขาว ร้อน เย็น หอม หวาน กลม แบน เป็นต้น เช่น
                    - น้ำร้อนอยู่ในกระติกสีขาว

                    - จานใบใหญ่ราคาแพงกว่าจานใบเล็ก

          ๒. กาลวิเศษณ์ คือ คำวิเศษณ์บอกเวลา เช่น เช้า สาย บ่าย เย็น อดีต อนาคต เป็นต้น เช่น

                   - พรุ่งนี้เป็นวันเกิดของคุณแม่

                   - เขาไปวิ่งตอนเช้า  

          ๓. สถานวิเศษณ์ คือ คำวิเศษณ์บอกสถานที่ เช่น ใกล้ ไกล บน ล่าง เหนือ ใต้ ซ้าย ขวา เป็นต้น เช่น
                   - บ้านฉันอยู่ไกลตลาด
                   - นกอยู่บนต้นไม้
          ๔. ประมาณวิเศษณ์ คือ คำวิเศษณ์บอกจำนวน หรือปริมาณ เช่น หนึ่ง สอง สาม มาก น้อย บ่อย หลาย บรรดา ต่าง บ้าง เป็นต้น เช่น
                   - เขามีเงินห้าบาท
                   - เขามาหาฉันบ่อยๆ
          ๕. ประติเษธวิเศษณ์ คือ คำวิเศษณ์ที่แสดงความปฏิเสธ หรือไม่ยอมรับ เช่น ไม่ ไม่ใช่ มิ มิใช่ ไม่ได้ หามิได้ เป็นต้น เช่น
                   - เขามิได้มาคนเดียว
                   - ของนี้ไม่ใช่ของฉัน ฉันจึงรับไว้ไม่ได้
          ๖. ประติชญาวิเศษณ์ คือ คำวิเศษณ์ที่ใช้แสดงการขานรับหรือโต้ตอบ เช่น ครับ ขอรับ ค่ะ เป็นต้น เช่น
                   - คุณครับมีคนมาหาขอรับ
                   - คุณครูขา สวัสดีค่ะ
          ๗. นิยมวิเศษณ์ คือ คำวิเศษณ์ที่บอกความชี้เฉพาะ เช่น นี้ นั่น โน่น ทั้งนี้ ทั้งนั้น แน่นอน เป็นต้น เช่น
                   - บ้านนั้นไม่มีใคราอยู่
                   - เขาเป็นคนขยันแน่ๆ
          ๘. อนิยมวิเศษณ์ คือ คำวิเศษณ์ที่บอกความไม่ชี้เฉพาะ เช่น ใด อื่น ไหน อะไร ใคร ฉันใด เป็นต้น เช่น
                   - เธอจะมาเวลาใดก็ได้
                    - คุณจะนั่งเก้าอื้ตัวไหนก็ได้
          ๙. ปฤจฉาวิเศษณ์ คือ คำวิเศษณ์แสดงคำถาม หรือแสดงความสงสัย เช่น ใด ไร ไหน อะไร สิ่งใด ทำไม เป็นต้น เช่น
                    - เสื้อตัวนี้ราคาเท่าไร
                   - เขาจะมาเมื่อไร
          ๑๐. ประพันธวิเศษณ์ คือ คำวิเศษณ์ที่ทำหน้าที่เชื่อมคำหรือประโยคให้มีความเกี่ยวข้องกัน เช่นคำว่า ที่ ซึ่ง อัน อย่าง ที่ว่า เพื่อว่า ให้ เป็นต้น เช่น
                    - เขาทำงานหนักเพื่อว่าเขาจะได้มีเงินมาก
                    - เขาทำความดี อัน หาที่สุดมิได้

หน้าที่ของคำวิเศษณ์ มีดังนี้คือ
          ๑. ทำหน้าที่ขยายคำนาม เช่น
                   - คนอ้วนกินจุ ( "อ้วน" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำนาม "คน")
                   - ตำรวจหลายคนจับโจรผู้ร้าย ("หลาย" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำนาม "ตำรวจ")

          ๒. ทำหน้าที่ขยายคำสรรพนาม เช่น
                   - เราทั้งหมดช่วยกันทำงานให้เรียบร้อย ("ทั้งหมด" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำสรรพนาม "เรา")
                    - ฉันเองเป็นคนพูด ( "เอง" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำสรรพนาม "ฉัน")
          ๓. ทำหน้าที่ขยายคำกริยา เช่น
                    - คนแก่เดินช้า ( "ช้า" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำกริยา "เดิน")
                   - นักกีฬาว่ายน้ำเก่ง ( "เก่ง" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำกริยา "ว่ายน้ำ")
          ๔. ทำหน้าที่ขยายคำวิเศษณ์ เช่น
                   - ลมพัดแรงมาก ("มาก" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำวิเศษณ์ "แรง")
                   - สมชายร้องเพลงเพราะจริง ("จริง" เป็นคำวิเศษณ์ขยายคำวิเศษณ์ "เพราะ")
          ๕. ทำหน้าที่เป็นตัวแสดงในภาคแสดง เช่น
                   - เธอสูงกว่าคนอื่น
                   - ขนมนี้อร่อยดี
 



          คำบุพบท คือคำที่ใช้นำหน้าคำอื่นแบ่งออกเป็น 2 พวก คือ
          ๑. ไม่เชื่อมกับบทอื่น ได้แก่ คำทักทาย หรือร้องเรียน เช่น ดูกร ข้าแต่ อันว่า แน่ะ เฮ้ย
          ๒. เชื่อมกับบทอื่น ได้แก่ โดย ของ บน
                   - พวกเราเดินทางโดยรถยนต์
                   - ขนมเหล่านั้นเป็นของคุณแม่
                   - นกเกาะอยู่บนต้นไม้
                   - เขาเดินไปตามถนน
                   - ฉันเขียนหนังสือด้วยปากกา
                   - เขามาถึงตั้งแต่เช้า
                   - ในหลวงทรงเป็นประมุขแห่งชาติ
                   - เขาบ่นถึงเธอ
                   - นักโทษถูกส่งไปยังเรือนจำ
                   - ครูชนบทอยู่ไกลปืนเที่ยง
                    - นักเรียนอ่านหนังสืออยู่ภายในห้องเรียน
                    - ข้าวในนา ปลาในน้ำ
                    - หนังสืออยู่บนโต๊ะ

          การใช้คำ กับ แก่ แด่ ต่อ กับ ใช้กับการกระทำที่ร่วมกันกระทำ
                    - เขากับเธอมาถึงโรงเรียนพร้อมกัน
                    - พ่อกับลูกกำลังอ่านหนังสือ
          แก่ ใช้นำหน้าผู้รับที่มีอายุน้อยกว่าผู้ให้ หรือเสมอกัน
                    - คุณครูมอบรางวัลแก่นักเรียน
                   - เขามอบของขวัญปีใหม่แก่เพื่อน
          แด่ ใช้นำหน้านามที่เป็นผู้รับที่มีอายุมากกว่า หรือกับบุคคลที่เคารพ
                   - นักเรียนมอบของขวัญแด่อาจารย์ใหญ่
                   - ฉันถวายอาหารแด่พระสงฆ์
          ต่อ ให้ในการติดต่อกับผู้รับต่อหน้า
                   - จำเลยให้การต่อศาล
                   - ประธานนักเรียนเสนอโครงการต่ออาจารย์ใหญ่
                   - หาคนหวังดีต่อชาติ
                   - ผู้แทนราษฎรแถลงนโยบายต่อประชาชาน

คำสันธาน คือคำเชื่อมคำ หรือประโยคเชื่อมประโยคให้ต่อเนื่องกัน มี 2 ลักษณะ คือ
          ๑. เชื่อมคำกับคำ เช่น พี่กับน้อง เขียนกับอ่าน ลูกและหลาน

          ๒. เชื่อมประโยคกับข้อความ หรือข้อความกับประโยค มี 4 ลักษณะคือ
                   ก. คล้อยตามกัน เช่น พอล้างมือเสร็จก็ไปรับประทานอาหาร
                   ข. ขัดแย้งกัน เช่น แม้เขาจะขยั้นแต่ก็เรียนไม่สำเร็จ
                   ค. เลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น เธอจะอ่านหนังสือกรหรือจะเล่น
                   ง. เป็นเหตุเป็นผลกัน เช่น เพราะรถติดเขาจึงมาสาย

          คำอุทาน คือคำที่เปล่งออกมาบอกอาการ หรือความรู้สึกของผู้พูดแบ่งออกเป็น 2 พวก คือ
                   ๑. อุทานบอกอาการ หรือบอกความรู้สึก จะใช้เครื่องหมาย อัศเจรีย์ ( ! ) กำกับข้างหลัง เช่น 
อุ๊ย ! พุทโธ่ ! ว๊าย! โอ้โฮ! อนิจจา!

                   ๒. อุทานเสริมบท เป็นคำพูดเสริมเพื่อให้เกิดเป็นคำที่สละสลวยขึ้น เช่น
                             - รถรา
                             - กระดูกกระเดี้ยว
                             - วัดวาอาราม
                              - หนังสือหนังหา
                             - อาบน้ำอาบท่า
                             - กับข้าวกับปลา

 แบบทดสอบ

สมาชิกผู้จัดทำ 

นางสาวมณีรัตน์   สาระรัตน์        58201130
นางสาวยอเกียรติ โฉมอินทร์       58201163
นางสาวณัฐรีพร    โพธิ์ดง           58200454
นางสาวสุภาพร     สระทองเทียน 58201646
นางสาวสุปราณี    บุญมา           58201602